Op vrijdag 27 september kwam de paus op bezoek in België. De intrede van de goedheilig man gebeurde niet in Antwerpen, Brussel of Gent, maar in Leuven. Waarom, vraag je je misschien af? Daarvoor moeten we even in de geschiedenisboeken duiken.
Schoolstrijd 2.0
Dit academiejaar viert de KU Leuven haar zeshonderdste verjaardag en rector Luc Sels is erin geslaagd om de paus naar Leuven te doen afzakken voor het verjaardagsfeestje. De 'K' in KU Leuven staat duidelijk nog steeds voor 'katholiek'. Dit bezoekje plannen is een monnikenwerk geweest, dat mede mogelijk is gemaakt door de Belgische bisschoppen en het koningshuis. Het bezoek is echter niet louter het resultaat van gelobby en het vooruitzicht op verjaardagstaart en Kidibul. Er zitten namelijk historische wortels vast aan het bezoek van de paus aan Leuven.
Sinds mensenheugenis (1425) is er een katholieke universiteit gevestigd in Leuven. Na een lange procedure gaf paus Martinus V in een mooie pauselijke bul zijn toestemming om een universiteit in de stad op te richten. In die periode moest je voor de oprichting van een universiteit namelijk toestemming verkrijgen van ofwel de keizer, ofwel de paus.
Het bezoek is niet louter het resultaat van het vooruitzicht op verjaardagstaart en Kidibul
De Leuvense baken van kennis werd in 1797 ontbonden tijdens de Eerste Franse Republiek. De periode na de Franse Revolutie vormde voor alle universiteiten in de Zuidelijke Nederlanden geen vette jaren. Franse hoogleraren die na de val van Napoleon terug naar hun thuisland vluchtten, deden het proffenkorps aanzienlijk inkrimpen en sleurden sommige instellingen voor hoger onderwijs zelfs mee in de afgrond. Het resultaat was een gefragmenteerd hogeronderwijslandschap.
Een groot deel van de intellectuele elite van de Zuidelijke Nederlanden sprak dan ook in deze periode de wens uit om één universiteit op te richten in de regio. Meerdere universiteiten zouden te duur zijn en een ongezonde jaloezie tussen de steden veroorzaken. Bovendien waren er niet genoeg hoogleraren om meerdere universiteiten te bemannen. Deze argumenten hadden een stevig draagvlak, alleen was het probleem dat iedereen die universiteit het liefst in eigen stad opgetrokken zag worden. Dit vormde het startschot van een minder bekende schoolstrijd in onze geschiedenis, met heel wat bochten en zijsprongen.
Universiteitje pik
De oud-proffen van de afgeschafte Leuvense universiteit gingen met wisselend succes aan het lobbyen. De nieuwe koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, Willem I, was namelijk een protestant. In 1814 zochten de hoogleraren van Leuven steun bij een vriend in Rome die hun universiteit de afgelopen vier eeuwen had gesteund: de paus.
Op 6 oktober 1817 was het dan zover: de regering van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden stichtte niet één, niet twee, maar drie nieuwe universiteiten in Leuven, Gent en Luik. Het waren alle drie rijksuniversiteiten en dat is een deel van de reden waarom sommigen de universiteit in Leuven in de huidige vorm niet zien als een voortzetting van de universiteit die opgericht is in 1425.
In 1834 was er opnieuw sprake van een katholieke universiteit in België, maar dan wel gevestigd in Mechelen. De Belgische bisschoppen hadden hiervoor aan de mouw van de paus getrokken voor zijn toestemming. De Rijksuniversiteit van Leuven werd afgeschaft en na heel wat vijven en zessen en gelobby door het stadsbestuur van Leuven verhuisde de katholieke universiteit in Mechelen naar haar huidige thuishaven. Op 1 december 1835 was het een voldongen feit: habemus Universitas catholica Lovaniensis!
Zalige Boudewijn?
Ook het koningshuis heeft zijn steentje bijgedragen om de paus te doen afzakken naar ons land. Tijdens dat bezoek bleek de paus een verrassing voor hen in petto te hebben. Tijdens de mis in het Boudewijnstadion kondigde paus Franciscus aan dat hij de procedure wil opstarten om koning Boudewijn zalig te verklaren. De paus bracht een dag eerder een bezoekje aan het graf van de koning, waar hij sprak over de moed van Boudewijn om geen "dodelijke wet" te ondertekenen.
De producenten van noveenkaarsen kunnen nog niet meteen een nieuw figuur aan hun assortiment toevoegen
Hiermee verwijst hij naar de mini-koningskwestie. In 1990 weigerde koning Boudewijn wegens gewetensbezwaren het wetsvoorstel dat abortus legaliseerde te bekrachtigen. Omdat hij het democratische proces niet wilde belemmeren, werd de wet zonder tussenkomst van de koning bekrachtigd, op basis van een creatieve lezing van de Grondwet.
De producenten van noveenkaarsen kunnen nog niet meteen een nieuw figuur aan hun assortiment toevoegen. Tijdens de procedure tot zaligverklaring zal het Vaticaan namelijk op zoek moeten gaan naar een wonder. Je kunt enkel zalig worden verklaard als je een mirakel hebt verricht dat getuigen kunnen bevestigen. Staan er twee mirakels op je naam, dan kun je na je zaligverklaring zelfs heilig worden verklaard.
Verdorde vijgenbomen en stralende ogen
Het is nog niet duidelijk wat het mirakel van Boudewijn is, maar de geschiedenisboeken geven ons alvast wat inspiratie. Een vijgenboom laten verdorren op commando, zwanger worden op zeer hoge leeftijd en broden vermenigvuldigen zijn een beetje passé.
Vandaag de dag neemt een mirakel andere vormen aan. In 2022 werd Titus Brandsma, een Nederlandse priester, journalist en verzetsheld, heilig verklaard omdat een Amerikaanse pater in 2004 van kanker genas nadat hij tot Brandsma had gebeden. Twintig jaar eerder werd Moeder Theresa zalig verklaard nadat een vrouw door haar genas van een kwaadaardige tumor. Ze getuigde dat ze een foto van Moeder Theresa zag toen ze een kerk binnenstapte, waarop er uit de ogen op de afbeelding lichtstralen flitsten. Ze werd duizelig en kroop in bed. Zes uur later was de tumor verdwenen.
Reactie toevoegen