Interview: Wat zijn Petra De Sutter en Herwig Reynaert van plan met de UGent?

Jullie zijn volop bezig met de opbouw van jullie programma. Wat zijn daarin de speerpunten?

De Sutter: "Op dit moment werken we rond vijf principes die we verder vertalen in ons programma. Een eerste sleutelwoord is participatie. Luisteren wat voor UGent'ers belangrijk is en kijken naar wat er in het huidige beleid bijgestuurd kan worden. Ook weten we dat het welzijn van jongeren onder druk heeft gestaan sinds covid. Dat is zeker iets waar we aan willen werken, niet alleen bij studenten, maar ook bij medewerkers. Daarnaast is diversiteit een van de waarden die wij willen volgen. De universiteit moet een plek zijn waar iedereen zichzelf kan zijn en waar geen discriminatie bestaat. Verder leven we in tijden waarin duurzaamheid belangrijk is, de circulaire economie valt daaronder. De UGent kan en moet daar een voortrekker in zijn. Tot slot heeft iedereen vrijheid van meningsuiting. Je moet kunnen uitkomen voor je mening, al is dat een mening die anderen niet delen."

"Wij willen beschouwd worden als diegenen die iedereen een kans geven om zijn of haar zeg te doen" - Herwig Reynaert

Reynaert: "Wij willen beschouwd worden als diegenen die iedereen een kans geven om zijn of haar zeg te doen, om een stem te hebben in het debat en de finale besluitvorming."

De universiteit en haar kerntaken

Sommige professoren aan de UGent, waaronder recent Stijn Baert, pleiten ervoor dat de universiteit zich terugplooit op haar kerntaken. Hoe passen de uitgebreide sociale voorzieningen die jullie nastreven binnen de begroting?

Reynaert: "Prioriteiten kosten uiteraard geld. Als je het ene als een prioriteit bestempelt en daar volop voor gaat, dan zal dat potentieel gevolgen hebben voor andere dingen. Maar welzijn is zodanig belangrijk dat het een topprioriteit moet zijn. Mensen die er niet zijn, kosten ook geld. Stel dat de hele Facultaire Dienst Onderwijsondersteuning uitvalt omdat we niet voor het welzijn van die mensen gezorgd hebben, dan zal dat ook consequenties hebben voor de studenten die een beroep doen op die dienst. Je zit al snel in een vicieuze cirkel."

"Dat is niet wat critici 'pamperen' zouden noemen, het is een essentiële voorwaarde om mensen goed te laten presteren op de werkvloer" - Petra De Sutter

De Sutter: "Het discours is vaak: het onderwijs dient niet om jongeren zich goed in hun vel te laten voelen. Ik ben het daar fundamenteel mee oneens. Natuurlijk is kwaliteitsvol onderwijs belangrijk, maar studenten die zich niet goed voelen, zullen ook niet geholpen worden met kwalitatief hoogstaand onderwijs. Het is een en-enverhaal. Burn-out is de ziekte van deze tijd. Wat kun je preventief doen om te voorkomen dat mensen een burn-out krijgen? En hoe gaan we dat als instelling, als overheid, als samenleving aanpakken? Dat is niet wat critici 'pamperen' zouden noemen, het is een essentiële voorwaarde om mensen goed te laten presteren op de werkvloer. Ik vind het een valse tegenstelling om die dingen tegenover elkaar te zetten."

Banden met Israëlische partners breken

Vorige zomer was er de bezetting van het UFO voor een academische boycot van Israëlische partners. Hoe zou u als rector handelen als er studenten op het dak van het rectoraat staan?

De Sutter: "Ik zou onmiddellijk opgeroepen hebben tot dialoog en met die studenten rond de tafel gaan zitten om te kijken wat de eisen zijn en hoe we daar op een ernstige manier mee aan de slag kunnen gaan. Het lijkt me dat de situatie escaleerde en daardoor langer en harder aansleepte dan nodig was."

"De gevel van het rectoraat bekladden levert volgens mij niks op, maar je kunt dat vermijden door van meet af aan met die mensen te praten" - Herwig Reynaert

Reynaert: "Ze zaten natuurlijk niet de hele tijd op dat dak. Vanuit mijn bureau had ik goed zicht op de bezetting in het UFO en dat verliep heel rustig. De afspraak werd gemaakt dat studenten geen vergaderingen of lessen mochten verstoren en ik heb daar inderdaad nooit last van gehad. Pas toen degenen die actie voerden het gevoel hadden dat ze niet gehoord werden, klommen er een paar op het dak. Ik weet dat in de context van sociaal protest dat soort acties een volgende stap zijn om finaal wél gehoord te worden. Ik kan het dus ergens wel plaatsen. De gevel van het rectoraat bekladden keur ik absoluut af en levert sowieso niets op, maar je kunt dat vermijden door van meet af aan met die mensen te praten. Op een bepaald moment was er sprake van ontruiming, maar dan zit je eigenlijk al in een fase waarin het te ver is gegaan."

Zouden jullie in de huidige situatie de banden met Israël doorknippen?

De Sutter: "We hebben de open brief ondertekend, hé."

"Als academici niet meer geloven in adviesraden, dan moeten wij onszelf de vraag stellen of we wel aan de juiste instelling werken" - Herwig Reynaert

Reynaert: "Wij hebben een zeer goede mensenrechtencommissie aan de UGent. Je moet dan ook vertrouwen hebben in de adviezen die specialisten ter zake geven, anders heeft dat ook geen zin. Als er adviesraden zijn en je legt die adviezen systematisch naast je neer, dan gaan die mensen zich ook afvragen 'wat heb ik hier in godsnaam nog te doen?'. De mensenrechtencommissie neemt allerlei overwegingen mee in het uiteindelijke advies. Als academici niet meer geloven in adviesraden, dan moeten wij onszelf de vraag stellen of we wel aan de juiste instelling werken."

De Sutter: "Die adviezen zijn ook echt gebaseerd op internationaal humanitair recht en verdragen. Daarom heb ik die open brief ook ondertekend, want die was juridisch zeer sterk onderbouwd."

Grensoverschrijdend gedrag aan de UGent

Twee jaar geleden was er een rapport waaruit bleek dat veel doctorandi slachtoffer werden van grensoverschrijdend gedrag. Recent was er ook een studie die zei dat 25% van de studenten daar in het algemeen mee in aanraking komt. Wat gaat er mis? 

Reynaert: "Je kunt nooit zeggen 'niet aan onze universiteit'. Uiteraard is dat de doelstelling, maar het is geen gegeven. Spijtig genoeg ga je altijd mensen hebben die zich niet aan de regels houden en daartegen moet opgetreden worden. Ik vrees eerlijk gezegd dat we nooit aan die 0% kunnen komen, maar we moeten er uiteraard zo dicht mogelijk bij proberen te geraken."

De Sutter: "Het is een mix van preventie en repressie. Wat moet bestraft worden, moet bestraft worden. Overal waar er machtsverhoudingen zijn, is er een risico op grensoverschrijdend gedrag. Dat moet absoluut aangepakt worden zodat het niet zover komt. En als het zover komt, moeten we ingrijpen."

"Vroeger was 'het is wetenschappelijk aangetoond' genoeg om mensen te overtuigen. Vandaag is de autoriteit van dat argument, helaas, volledig weggevallen" - Petra De Sutter

Kennen jullie de huidige procedures voor grensoverschrijdend gedrag binnen de UGent?

Reynaert: "In detail? Neen."

De Sutter: "Dat is een van de dingen die we gaan doen: een evaluatie maken en kijken of de procedures afdoende zijn. Het kan niet dat een werkgever toestanden laat ontstaan en bestaan waar de integriteit van mensen in het gedrang komt. Voor mij is dat een rode lijn."

De plek van de UGent in het maatschappelijk debat

Er is vorig jaar een onderzoek van de EU gepubliceerd waaruit bleek dat er een groot wantrouwen ten aanzien van academici bestaat. We zien ook dat na de verkiezing van Trump een aantal overheidswebsites rond gezondheid zijn lamgelegd. Welke rol moet de universiteit daar op maatschappelijk vlak in opnemen?

De Sutter: "Dat baart mij grote zorgen. Vroeger was 'het is wetenschappelijk aangetoond' genoeg om mensen te overtuigen. Vandaag is de autoriteit van dat argument, helaas, volledig weggevallen. Wetenschappelijke autoriteit wordt zelfs in een verdacht daglicht geplaatst. Als je wetenschappelijke realiteit en evidentie niet meer als basis gebruikt voor hoe je een samenleving organiseert en aanstuurt, dan valt elk fundament weg. Iedereen heeft dan zijn eigen waarheid en elke opinie wordt een alternatieve waarheid. Ik ben ongelooflijk doordrongen van alles wat wij kunnen doen als universiteit om wetenschap opnieuw de plaats te geven die ze zou moeten hebben."

"Ja, je hebt het recht om te spreken, dus ook om nonsens te vertellen" - Petra De Sutter

Een tijd geleden kwam de voorzitter van Forum voor Democratie spreken bij het KVHV in een auditorium van de UGent. Die man heeft in het verleden regelmatig complottheorieën verspreid. Zou zo'n persoon nog lezingen mogen geven aan de universiteit? 

De Sutter: "Mijn vijfde puntje daarnet was freedom of speech. Ja, je hebt het recht om te spreken, dus ook om nonsens te vertellen. De rode lijn is natuurlijk wat wettelijk verboden is, zoals haatspraak en aanzetten tot geweld. Maar je hebt ook het recht om tegen te spreken, dus ik hoop dat er dan veel mensen in het auditorium zitten die dat effectief doen. Ik ben niet voor censuur. Mensen mogen grote nonsens schrijven of vertellen, maar ik hoop dat iemand ze tegenspreekt."

Professor Reynaert, u bent West-Vlaming. Is uw kandidatuur voor vicerector de ultieme bevestiging dat West-Vlamingen de UGent overnemen?

Reynaert: (lacht) "Ik heb ooit aan lokale politici in Gent gezegd dat als de West-Vlamingen die in Gent zitten een West-Vlaamse politieke partij zouden oprichten, los van alle ideologieën, die toch een redelijk behoorlijk resultaat zou kunnen neerzetten. Ik ben een West-Vlaming, maar ik zal een vicerector zijn voor alle UGent'ers."