Opinie: lang leve het recht op staken

Niet leuk dat de trein niet rijdt, of dat die nieuwe schoenen niet worden geleverd, maar plaats dat eens in perspectief. Nu her en der verworven rechten op het punt staan te sneuvelen, lijkt een beetje collectieve actie wel op z'n plaats.

We danken de meest cruciale rechten van onze democratie en welvaartstaat aan stakingen. België was geen lachertje voor de gewone man in de 19e en 20ste eeuw. Verandering kwam pas vanaf de Volksopstand van 1886. De Rijkswacht doodde 28 mensen, de eerste sociale wetten werden ingevoerd. Een resem stakingen tijdens de late 19e eeuw en begin 20ste eeuw leidde tot het algemeen meervoudig stemrecht, daarna volgde het enkelvoudig stemrecht. In 1955 resulteerde een algemene staking in de invoering van de vijfdaagse werkweek. Niemand kan dan ook ontkennen dat stakingen cruciaal waren (en zijn) om de macht in toom te houden.

Het werk neerleggen is de ultieme middelvinger naar de machthebber

Het werk neerleggen is de ultieme middelvinger naar de machthebber. Daarom is het ook een geliefkoosd recht om aan banden te leggen, in democratieën en autocratieën. België, vaak niet de beste leerling van de klas, erkende zelfs tot 1990 het recht op staken niet, en slechts tien jaar daarvoor had het Hof van Cassatie bevestigd dat staken niet het einde van de arbeidsovereenkomst inhoudt. 

Dat de machthebber stakingen verafschuwt, blijkt uit de voornemens van onze nieuwe regering (waar nota bene 'socialisten' in zitten): zij heeft het immers niet zo begrepen op vakbonden, die het toch zo moeilijk maken om de "broodnodige" hervormingen mogelijk te maken. Daarom hadden de MR en N-VA een geniaal plan uitgedokterd om de vakbonden te dwingen rechtspersoonlijkheid aan te nemen. Rechtspersoonlijkheid zou de vakbond aansprakelijk maken voor schade aangericht door stakers en zou hem dwingen om zijn financiën openbaar te maken, waardoor bedrijven perfect het verloop van een staking kunnen voorspellen. Waarschijnlijk zorgde een socialistische njet ervoor dat zo'n maatregel à la Rode Schrik het niet haalde. Dat autoritaire vingertje van de N-VA (en consorten) toch …

Wat het wel haalde: gedeeltelijke rechtspersoonlijkheid, maar enkel voor bepaalde uitgaven. Een compromis à la belge. Voorts wil de regering-De Wever strenger toezien op vakbondsacties, om zo komaf te maken met de hinder die zij soms veroorzaken. De boodschap: zet u, als staker, op een plein, waar we u kunnen negeren, en laat u één keer om de vijf jaar gedwee naar het stemhokje leiden, waarop wij een regering kunnen vormen die niemand graag ziet komen. Laat het denkwerk maar aan ons over.