De strijd voor Vlaamse emancipatie heeft meer dan een eeuw geduurd. In die strijd heeft ook het linkse Gent zeker een rol gespeeld. Gent evolueerde van franskiljonse industriestad tot trotse Vlaamse universiteitsstad, onder impuls van de Vlaamse beweging.
Broedplaats van de Vlaamse beweging
De Vlaamse Beweging kwam in de 19e eeuw op als een krachtige reactie tegen de overheersing van de Franse taal en cultuur in België. Wat aanvankelijk begon als een gevecht om de Nederlandse taal te beschermen tegen de verdrukking door het Frans, ontwikkelde zich al snel tot een bredere strijd voor politieke en sociale rechten. Vlaamse taalactivisten streden niet alleen voor erkenning van het Nederlands in het onderwijs, justitie en het bestuur, maar ook voor de legitimiteit van hun eigen cultuur in het Belgische staatsbestel. Ondanks de hevige tegenstand van de Franstalige elite, won de beweging geleidelijk steeds meer terrein.
Gent was een cruciale speler in dit proces. De stad, lange tijd het centrum van de Franstalige burgerij, ontwikkelde zich tot een broedplaats van flamingantisme en intellectuele vernieuwing. Het was hier waar figuren als Philip Blommaert, een vooraanstaand taalactivist, zich vol passie stortten in de strijd voor de erkenning van het Nederlands. Blommaert zag dat als een wezenlijk onderdeel van de Vlaamse identiteit en emancipatie. Zijn ideeën speelden een belangrijke rol in de evolutie van het taalactivisme.
Gent was een cruciale speler in dit proces
Jan Frans Willems, vaak beschouwd als de vader van de Vlaamse Beweging, legde in Gent de fundamenten voor de latere emancipatie van het Nederlands. Zijn werk als schrijver en wetenschapper inspireerde vele anderen om hun stem te laten horen in de strijd voor de erkenning van het Nederlands als volwaardige taal. In de Gentse arbeidersklasse lag de nadruk voornamelijk op sociale hervormingen, maar het was ook hier dat figuren als Emiel Moyson probeerden om de taalstrijd en de sociale strijd met elkaar te verbinden. Moyson begreep dat de strijd voor sociale rechtvaardigheid niet los te koppelen was van de strijd voor culturele en linguïstieke emancipatie.
Vlaamse universiteit in Vlaanderen
Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog gingen zo goed als alle lessen aan de toenmalige Rijksuniversiteit Gent (RUG) door in het Frans. De vernederlandsing van de universiteit was dan ook een speerpunt van de Vlaamse Beweging: de RUG droeg zo immers bij aan de verfransing van Gent. De toenmalige politieke realiteit liet dit evenwel niet toe. Die realiteit kwam echter abrupt ten einde door de Duitse inval in 1914. Plots moest de Vlaming zijn leven geven voor een land dat zijn eigen taal erkende noch respecteerde. De Duitsers speelden hier gretig op in en generaal-gouverneur Von Bissing richtte een Vlaamsche Hogeschool op in Gent, die de RUG moest vervangen. Na de oorlog werd deze Hogeschool opgedoekt, maar minister Pierre Nolf slaagde erin om in 1923 een Franstalige en Nederlandstalige sectie van de RUG in het leven te roepen. Deze Nolfbarak was allesbehalve populair, zowel bij Franstaligen als Nederlandstaligen. Dit omslachtig compromis werd in 1930 rechtgezet met de volledige vernederlandsing van de UGent.
Reactie toevoegen