Verkiezingen, vrijmetselarij en voorwaarden

Een pluralistische universiteit

De UGent is sinds 1830 een pluralistische universiteit. Dat houdt in dat zowel katholieken als vrijzinnigen welkom zijn. Na de Belgische onafhankelijkheid kwamen deze twee groepen tot een overeenkomst: de universiteiten van Gent en Luik zouden georganiseerd worden door de overheid, terwijl de universiteit van Leuven volledig katholiek werd. Uit ongenoegen in liberale kringen werd in 1834 de Brusselse ULB opgericht, die volledig losstond van klerikale invloed en overheidsinmenging. Later splitste die op in de ULB en de VUB die we vandaag kennen.

Lange tijd was er zelfs afwisselend een katholieke en dan weer een vrijzinnige rector.

De professoren van de universiteit van Gent kwamen van gemengde achtergronden en ook nu nog profileert de UGent zich als pluralistisch en divers. Lange tijd was er zelfs afwisselend een katholieke en dan weer een vrijzinnige rector. Deze balans werd echter verbroken toen de universiteit aan het begin van dit millennium meerdere verkiezingen achter elkaar een katholieke rector koos. Dit leidde tot onvrede bij de vrijzinnigen. Hier komt ook de vrijmetselarij in het spel.

De vrijmetselarij

De vrijmetselarij is een internationale organisatie die omhuld wordt door geheimzinnigheid. De loges, kleinere onderdelen van de vrijmetselarij, zijn bedoeld als plekken waar de leden veilig gesprekken kunnen voeren over, onder andere, spiritualiteit. Daarnaast biedt de loge een mogelijkheid om een gemeenschapsgevoel te ervaren zonder godsdienstige lading. In Gent zijn ongeveer 2200 mensen lid van de vrijmetselarij. Omdat er weinig bekend is over de loges, de anonimiteit van de leden erg belangrijk is en de meeste leden binnenkomen via coöptatie is er weinig gekend over de vereniging. Door deze mysterieuze sfeer is de vrijmetselarij al vaak het doelwit van samenzweringstheorieën geworden, niet in het minst tijdens rectorverkiezingen van de UGent.

De invloed van de Gentse loge op de UGent

Dat er na drie katholieke rectoren op een rij met Rik Van de Walle weer een vrijzinnige rector werd verkozen, en dat die dan ook nog lid van de Gentse Loge bleek te zijn, heeft bij veel mensen vragen opgeroepen over de invloed van de vrijmetselarij. Zouden de leden uit onvrede over het katholieke rectorschap invloed hebben uitgeoefend op de verkiezingen? In de aanloop naar de aanstaande rectorverkiezingen wordt opnieuw hevig gespeculeerd over de invloed van het vrijmetselaarschap van Van de Walle. In tijden van sociale media kunnen zulke vermoedens en angsten nog sneller verspreid worden en bij een breder publiek terechtkomen. Hoewel het belangrijk is de transparantie van het bestuur te waarborgen en op te passen voor belangenvermenging, bestaat het risico dat een eenzijdige focus op de achtergrond van rectorkandidaten ten koste gaat van de aandacht voor hun inhoudelijke competenties.