Kan de UGent haar duurzaamheidsambities nog redden?

De UGent wil klimaatneutraal zijn tegen 2050. Hoe realistisch is die doelstelling nog?

Riet: "Die doelstelling is heel ambitieus, maar 2050 is nog wel eventjes. Wat natuurlijk veel dichterbij komt, is die tussentijdse doelstelling van 2030. Die hebben we ook becijferd en afgesproken, en dat is al over vijf jaar. Dat gaat onder meer over de CO₂-reductiedoelstelling voor verwarming en stroomvoorziening van onze gebouwen. We staan op het punt een aantal grote gebouwen neer te zetten: denk bijvoorbeeld aan de nieuwbouw van campus Ardoyen. In eerste instantie zullen we dus nog meer CO₂ uitstoten, waardoor het niet mogelijk wordt om de doelstelling op dat vlak te behalen. Daarna kunnen we een aantal energieverslindende gebouwen renoveren en afbreken."

"Dat wil niet zeggen dat we onze schouders moeten ophalen. We kunnen de algemene doelstelling voor 2030 halen door het beter te doen op andere vlakken, waar het eerder gaat over een heel duidelijke beleidskeuze, denk bijvoorbeeld aan woon-werkverkeer, vliegreizen of de eiwitshift. Dat zijn zaken waarvoor we geen gigantische bedragen nodig hebben, maar wel gewoon heel moedig leiderschap."

U haalt zelf aan dat de grote zaken wel wat kosten. Is er wel genoeg geld om onze doelstellingen te halen?

Riet: "Om ons gebouwenpatrimonium tegen 2050 futureproof te krijgen, moeten we eigenlijk dubbel zoveel investeren dan we nu doen. Dat betekent dat we ook dubbel zoveel mensen nodig hebben om die projecten waar te maken. Waar dit geld vandaan moet komen in een besparingscontext, is een vraagstuk."

"Hoe langer je uitstelt, hoe lastiger een sociaal rechtvaardige transitie wordt" - Riet Van de Velde

"Het is niet alleen de universiteit die daarmee worstelt, het is de hele maatschappij. Maar natuurlijk, hoe langer je uitstelt, hoe lastiger een sociaal rechtvaardige transitie wordt."

Petra De Sutter, kandidaat-rector, heeft als een van haar speerpunten duurzaamheid. Zou dat veel veranderen volgens jullie?

Riet: "Of het nu een nieuwe rector wordt of niet, we hebben sturend leiderschap nodig. Er wordt veel te veel bij die duurzaamheidscoördinator gelegd, bij het duurzaamheidsnetwerk, bij Transitie UGent en zelfs bij de studenten. Nu is er veel meer nodig en moet het veel sneller gaan gebeuren. Dan moet je leiders hebben die hiervoor hun nek willen uitsteken."

Thomas: "Het is ook breder dan de rector alleen. We voelen ook weerstand op vakgroepniveau, op faculteitsniveau, waar gezegd wordt: 'Het is de rector die moet beslissen'."

De UGent heeft haar vegetarisch aanbod al serieus verminderd. Hoe kan het eigenlijk dat een universiteit dat beleid zomaar terugdraait?

Riet: "Het feit dat er zomaar beslist is geweest zonder onze inspraak, zorgt voor veel frustratie. We hebben echter wel door dit crisismoment het nieuwe project in de studentenresto in campus Coupure gekregen. Een heel ander concept, dat voorheen nooit bespreekbaar was. Dus zonder die crisis waren we het veggieaanbod misschien met nog meer pasta- en kaasgerechten aan het uitbreiden, zonder winst op vlak van duurzaamheid of gezondheid. "

"Als de UGent de Green Office had afgeschaft, zouden studenten zich buiten de UGent gaan organiseren, waardoor ze waarschijnlijk veel radicaler waren geworden" - Thomas Block

Thomas: "Studenten hebben ook een enorme kracht om duurzame initiatieven te stimuleren. Dat wordt soms onderschat. Studenten kunnen druk zetten op de UGent om duurzamer te zijn. Die invloed werkt echter ook omgekeerd: als studenten blijven vragen om vlees, beweegt het aanbod juist in een verkeerde richting."

Welke aanbevelingen hebben jullie voor de volgende rector?

Riet: "Sturend leiderschap op één, het echt uitdragen van die duurzaamheid in de communicatie en binnen het instituut. Op vlak van bedrijfsvoering zijn alle zaadjes geplant, alleen moeten we het versnellen. Het beleid ligt klaar. We zouden moeten zeggen: 'We gaan niet wachten totdat iedereen mee is, we gaan het doen en we gaan uitleggen waarom we het doen'." 

"Als ik denk aan de toekomst, denk ik ook dat we meer en meer moeten leren omgaan met boosheid, machteloosheid ... Ik zie ook dat bepaalde proffen meer en meer last krijgen van intimidatie, waardoor die proffen op den duur bang zijn om zich te mengen in het klimaatdebat. Ook rond deze aspecten zullen we ons moeten organiseren."

Thomas: "Ik zou zeker ook focussen op de kerntaken. Wat onderwijs betreft: faculteiten en proffen die met thema's zoals duurzaamheid aan de slag willen gaan, moeten goed ondersteund worden. Op het vlak van onderzoek zou ik dan weer ijveren om de brain power die de universiteit heeft op een goede manier in te zetten. En ik zou een deel van de onderzoeksmiddelen inzetten op de duurzaamheidsvraagstukken van de eigen universiteit."

"We moeten ook meer op zoek naar bepaalde fora om die duurzaamheidsuitdagingen te bespreken. Een plaats waar een soort open dialoog en gesprek kan plaatsvinden, met mildheid naar elkaar. De Green Office is een forum waar je die gevoelens kanaliseert. Daar kan je echt dingen verwezenlijken voor de UGent, omdat je er toegang hebt tot data en mensen. Dat is een voordeel aan het werken binnen instituties. Als de UGent de Green Office had afgeschaft, zouden studenten zich buiten de UGent gaan organiseren, waardoor ze waarschijnlijk veel radicaler waren geworden."